Otyłość bywa nazywana chorobą cywilizacyjną. Dotyka ona coraz większej liczby osób, pomimo że świadomość na temat zdrowego trybu życia jest nieustannie szerzona. Co wpływa na występowanie otyłości i jak ją zmierzyć?

Czy nadwaga i otyłość to synonimy?

W niektórych sytuacjach, szczególnie nieformalnych, zdarza się stawiać znak równości pomiędzy nadwagą i otyłością. Obie są traktowane jako określenia tej samej jednostki chorobowej. Nie jest to jednak działanie zgodne z prawdą. Choć w obu przypadkach kluczowa jest nadmierna masa tkanki tłuszczowej, to różnienie opiera się o jej ilość.

Podstawowym wskaźnikiem, pozwalającym rozróżnić nadwagę od otyłości, a także wstępnie stwierdzić czy problem w ogóle występuje, jest wskaźnik BMI. To indeks masy działa, od którego wyniku zależą dalsze badania i ewentualne leczenie lub zmiana tryby życia. Przed rozpoczęciem pomiarów, warto pamiętać, że BMI dzięki oraz BMI dorosłych liczy się inaczej. Nie należy ignorować wieku osoby otyłej i konieczne jest spojrzenie na problem globalnie.

BMI – jak je mierzyć?

Obliczanie wskaźnika BMI jest bardzo proste i daje podstawowy sygnał czy masa ciała pozostaje prawidłowa, czy już należy o nią zadbać. Standardowy wzór zakłada podzielenie masy ciała liczonej w kilogramach, przez podniesiony do kwadratu wzrost liczony w metrach.

Dla pewności i wygody wielu pacjentów, w Internecie można znaleźć wiele wygodnych stron zawierających kalkulator BMI. Wystarczy wpisać w pustych polach wymagane dane i podać płeć oraz wiek. W kilka sekund można otrzymać odpowiedź zwrotną.

Oprócz wagi i wzrostu, w interpretacji kluczowa jest płeć. Jest to uwarunkowane innym dopuszczalnym poziomem tkanki tłuszczowej. To ona odpowiada za zwiększone ryzyko wystąpienia wielu chorób, nie sama masa ciała. Dlatego właśnie, po skontrolowaniu poziomu BMI, warto zainteresować się także wskaźnikiem WHR, który informuje o rozmieszczeniu tkanki tłuszczowej. Najlepiej jest skontrolować je z pomocą lekarza, lecz pierwsze informacje można uzyskać jeszcze w domu, dzięki dostępnym na stronach kalkulatorom WHR.

Stopnie otyłości, a BMI

Na podstawie wskaźnika BMI można orientacyjnie określić, czy waga wskazuje na nadwagę, czy otyłość. Pozwala także określić stopnie otyłości. W zależności od wyniku, jaki pokazał kalkulator BMI, wnioski mogą być różne:

Aby procentowy udział tkanki tłuszczowej uznać za alarmujący, u kobiet musi on przekroczyć 35% masy ciała, a u mężczyzn 25%. Rozbieżność ta wynika z różnic anatomicznych i hormonalnych.\

Rodzaje otyłości

Otyłość nie jest chorobą wyglądającą zawsze tak samo. Jest ona uwarunkowana wieloma czynnikami i objawia się w różny sposób. Pochodzenie otyłości może być wtórne lub pierwotne.

Otyłość wtórna spowodowana jest przebytymi chorobami lub przyjmowanymi lekami. Natomiast otyłość pierwotna, swoje źródło ma głównie w dodatnim bilansie kalorycznym.

Rozmieszczenie tkanki tłuszczowej także stanowi czynnik, brany pod uwagę podczas klasyfikacji otyłości. W przypadku równomiernego rozłożenia tłuszczu w ciele prawdopodobnie występuje otyłość uogólniona.

Otyłość brzuszna, cechująca się nadmiarem tkanki tłuszczowej w obrębie jamy brzusznej, nadaje osobie chorej kształt jabłka. Pozostałe części ciała nie są objęte nadmiarem tłuszczu. Tkanka ta jest aktywna metabolicznie i uwalnia kwasy tłuszczowe oraz czynniki prozapalne. Jest to najbardziej niebezpieczny typ otyłości, zagrażający zdrowiu oraz życiu. Zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę oraz nadciśnienie tętnicze. Częściej występuje u mężczyzn, lecz bywa także diagnozowana u kobiet.

Natomiast otyłość udowo-pośladkową, charakteryzuje nadmiar tkanki tłuszczowej zlokalizowany w okolicy pośladków. To typ otyłości znacznie częściej diagnozowany u kobiet, nadający im kształt gruszki. Stanowi znacznie mniejsze zagrożenie niż otyłość brzuszna, ze względu na umiejscowienie nadmiaru tkanki tłuszczowej – znajduje się ona bliżej skóry i w mniejszym stopniu otłuszcza narządy.

Przyczyny otyłości – czy to jedynie dodatki bilans energetyczny?

Lista czynników odpowiadających za wystąpienie otyłości jest bardzo rozbudowana. Nadmiar spożywanych kalorii jest uznawany za główną przyczynę, lecz nie jedyną. Bardzo istotną rolę odgrywa genetyka. Wiele schorzeń wrodzonych skutkuje tendencją do gromadzenia tkanki tłuszczowej w organizmie. Również zaburzenia w obszarze gospodarki hormonalnej, mogą utrudniać utrzymanie prawidłowej wagi.

Czynniki psychospołeczne do niedawna były nadmiernie bagatelizowane w procesie diagnozowania i leczenia otyłości. Zaburzenia odżywiania, nachalny marketing, brak wzorców zdrowego żywienia – to jedynie nieliczne uwarunkowania, wpływające na coraz większą ilość chorych.